Czy przedsiębiorca naprawdę nie ma prawa do zasiłku macierzyńskiego? To jeden z najczęściej powtarzanych stereotypów. Właściciele firm często są przekonani, że to świadczenie im nie przysługuje, a pracownicy obawiają się, że będzie ono tak niskie, iż nie wystarczy na utrzymanie rodziny.
Prawda wygląda jednak inaczej — przepisy jasno wskazują, kto i w jakiej wysokości dostaje zasiłek, a w każdym przypadku wypłaca go Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nie pracodawca. Problem w tym, że wokół tego tematu narosło wiele błędnych przekonań, które niepotrzebnie budzą lęk i utrudniają podejmowanie decyzji. Czas więc oddzielić fakty od mitów i spojrzeć na temat z perspektywy aktualnych przepisów.
Zasiłek macierzyński dla przedsiębiorców – kto ma prawo i jakie są zasady w 2025 roku
Częstym mitem jest stwierdzenie, że kobieta prowadząca własną firmę nie ma prawa do zasiłku macierzyńskiego. Faktem jest jednak, że takie prawo istnieje, ale pod warunkiem przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
W praktyce oznacza to konieczność zgłoszenia się do tego ubezpieczenia i terminowego opłacania składek. Dopiero wtedy, po urodzeniu dziecka, właścicielka firmy może złożyć wniosek o wypłatę świadczenia.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorcy zależy od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Jeśli składki były opłacane od najniższej podstawy, zasiłek również będzie niski. Jeżeli natomiast właścicielka firmy decydowała się na wyższą podstawę, świadczenie proporcjonalnie wzrośnie.
Co ważne, od 2016 roku wysokość zasiłku dla przedsiębiorców nie może być ustalana na podstawie jednej, podwyższonej składki. Obecnie liczy się średnia z co najmniej 12 miesięcy opłacania składek (chyba że działalność trwa krócej).
Prawo do zasiłku macierzyńskiego, podobnie jak w przypadku zasiłku chorobowego przedsiębiorcy zależy więc od odpowiedniego przygotowania i regularności w opłacaniu składek.
Zasiłek macierzyński dla pracownika etatowego – ile wynosi i jak jest wypłacany
Pracownicy etatowi często słyszą, że zasiłek macierzyński to świadczenie równe ich pensji. Faktycznie, przepisy przewidują wypłatę w wysokości **100% podstawy wymiaru** w przypadku urlopu macierzyńskiego oraz 70% w przypadku urlopu rodzicielskiego (czyli po zakończeniu części macierzyńskiej).
Pracownica może jednak wybrać wariant uśredniony – przez cały okres pobierać 81,5% wynagrodzenia. W praktyce oznacza to, że świadczenie nie zawsze odpowiada pełnej pensji, a jego wysokość zależy od wybranego wariantu korzystania z urlopu.
Nieporozumienia biorą się stąd, że wiele osób nie odróżnia urlopu macierzyńskiego od rodzicielskiego. W języku potocznym oba pojęcia bywają używane zamiennie, co prowadzi do mylnego wrażenia, że zasiłek zawsze pokrywa 100% wynagrodzenia.
Jak długo trwa urlop macierzyński i rodzicielski w 2025 roku – pełna długość i zasady
Prawo do zasiłku macierzyńskiego jest zawsze powiązane z okresem, w którym matka lub ojciec przebywają na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim.
Długość urlopu zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. W przypadku jednego dziecka jest to 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, a przy większej liczbie dzieci okres ten odpowiednio się wydłuża. Po jego zakończeniu rodzice mogą skorzystać także z urlopu rodzicielskiego, który w 2025 roku wynosi do 41 tygodni przy jednym dziecku i do 43 tygodni przy większej liczbie dzieci.
Za cały okres tych urlopów świadczenie wypłaca ZUS, nigdy pracodawca. Standardowo przysługuje 100% podstawy wymiaru zasiłku za urlop macierzyński oraz 70% za urlop rodzicielski. Można też wybrać wariant uśredniony (81,5% przez cały okres).
Po wykorzystaniu płatnych urlopów ustawodawca przewiduje możliwość skorzystania z urlopu wychowawczego. Jest on niepłatny, ale gwarantuje zachowanie zatrudnienia i powrót do pracy po jego zakończeniu – co daje rodzicom większą elastyczność w planowaniu opieki nad dzieckiem.
Najczęstsze mity o zasiłku macierzyńskim i ich konsekwencje dla przedsiębiorców i pracowników
Często spotykamy się z poglądem, że zasiłek macierzyński to przywilej wyłącznie osób zatrudnionych na etacie. To mit, który zniechęca wielu przedsiębiorców do opłacania dobrowolnych składek, przez co pozbawiają się realnego wsparcia w momencie narodzin dziecka.
Inny popularny mit dotyczy „kombinowania” z wysokimi składkami na krótko przed porodem. Dawniej zdarzało się, że właścicielki firm podnosiły podstawę tuż przed rozwiązaniem, aby uzyskać wyższe świadczenie. Obecnie jednak przepisy zostały zaostrzone – zasiłek liczony jest z dłuższego okresu (średnio 12 miesięcy), co uniemożliwia takie działania.
Nieporozumienia pojawiają się również u pracowników, którzy obawiają się, że świadczenie będzie znacznie niższe od pensji. W rzeczywistości mechanizmy przewidziane w przepisach pozwalają zachować stabilność finansową, choć nie zawsze w pełnej wysokości wynagrodzenia.
Nowe przepisy i ciekawostki o świadczeniach macierzyńskich w 2025 roku
Oprócz podstawowego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przepisy przewidują także dodatkowe formy urlopu związane z rodzicielstwem. Uzupełniający urlop macierzyński oraz urlop ojcowski są w całości opłacane w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Oznacza to, że zarówno matka, jak i ojciec dziecka mogą liczyć na pełne świadczenie w okresie, gdy korzystają z tych uprawnień. W praktyce daje to rodzinom większą elastyczność w dzieleniu się opieką i zapewnia, że żaden z rodziców nie traci finansowo w tym szczególnym czasie.
Co warto wiedzieć, planując macierzyństwo i zabezpieczenie finansowe w 2025 roku
Zasiłek macierzyński to istotny element bezpieczeństwa socjalnego, zarówno dla pracowników, jak i przedsiębiorców. Daje możliwość skupienia się na opiece nad dzieckiem bez obaw o podstawowe potrzeby finansowe.
Jak to bywa przy prowadzeniu własnej działalności, kluczowe jest jednak wcześniejsze przygotowanie. Dla przedsiębiorców oznacza to podjęcie decyzji o przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i rzetelne opłacanie składek, a dla pracowników – znajomość zasad korzystania z urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Świadomość tych mechanizmów pozwala uniknąć rozczarowań i lepiej zaplanować budżet rodzinny. Warto też pamiętać, że każda sytuacja jest inna, dlatego dobrym rozwiązaniem może być połączenie świadczeń publicznych z prywatnym zabezpieczeniem finansowym.
Zasiłek macierzyński to wsparcie dostępne nie tylko dla pracowników etatowych, ale także dla przedsiębiorców, którzy odpowiednio wcześnie zadbają o formalności. W Everte pomagamy odnaleźć się w gąszczu przepisów, by narodziny dziecka były czasem spokoju, a nie finansowych obaw.
Nasze biuro rachunkowe w Lublinie oraz biuro rachunkowe w Warszawie oferują pełne wsparcie w zakresie rozliczeń ZUS i świadczeń macierzyńskich – od analizy składek po kompletne przygotowanie dokumentów do ZUS.
